جعفر پناهی؛ نمایش باحجاب زنان در فیلمها دروغگویی است
جعفر پناهی، کارگردان فیلم «یک تصادف ساده» که برنده جایزه برندۀ نخل طلای هفتادوهشتمین جشنواره فیلم کن شد؛ با اشاره به برداشتن حجاب اجباری توسط زنان در اماکن عمومی ایران به خبرگزاری فرانسه گفت که
«اگر زنان را در خیابان یا در خانههایشان باحجاب در فیلمها نشان دهیم، یعنی دروغ گفتهایم».
گفته جعفر پناهی، «اگر زنان را در خیابان یا در خانههایشان باحجاب در فیلمها نشان دهیم، یعنی دروغ گفتهایم»، بیانگر دیدگاه صریح و انتقادی او نسبت به بازنمایی واقعیتهای اجتماعی ایران در سینماست. این جمله دربردارنده چند نکته مهم و معنادار است:
تأکید بر واقعگرایی اجتماعی در سینما: جعفر پناهی بهعنوان یک فیلمساز اجتماعی، باور دارد که سینما باید بازتابی صادقانه از جامعه باشد. او میگوید وقتی در واقعیت بخش قابل توجهی از زنان در ایران حجاب را کنار گذاشتهاند، فیلمی که همچنان همه شخصیتهای زن را باحجاب نشان دهد، تصویر نادرستی ارائه میدهد. تصویری که دستاورد و پیشروی انقلاب زن زندگی آزادی را مخدوش میکند.
نقد سانسور و مسئولیت هنری، اخلاقی و اجتماعی هنرمندان: اشاره او به دروغ بودن بازنمایی حجاب در فیلمها، از طرفی نقدی است به محدودیتهایی که حکومت و سیستم سانسور در ایران به سینماگران تحمیل میکنند، و از طرفی دیگر او تاکید دارد اگر خلاف آنچه در جامعه میگذرد را نمایش داده شود، در واقع حقیقت انکار شده است. گفته او نشان میدهد که به باورش وظیفه هنرمند، ساختن تصویری وفادار به واقعیت است، نه مطابق با مصلحتها یا الزامات حکومتی که به بازتولید سانسور یا تحریف واقعیت منجر میشود.
دفاع از مقاومت زنان در برابر حجاب اجباری: با تأکید بر کنار گذاشته شدن حجاب در اماکن عمومی، جعفر پناهی به نوعی به مبارزه شجاعانه زنان ایرانی ادای احترام میکند و تاکید دارد این واقعیت در آثار هنری نیز منعکس شود.
جعفر پناهی که بیش از ۱۵ سال اجازۀ خروج از ایران نداشت در جشنواره کن با آهنگ توماج صالحی وارد فرش قرمز شد و نخستین نمایش فیلم «یک تصادف ساده» در جشنواره کن را به همه زندانیان سیاسی و سینماگرانی که به دلیل حمایت از خواستههای مردم از کار محروم و در مواردی از ایران خارج شدند بویژه زنان سینماگر همراه انقلاب زن، زندگی، آزادی تقدیم کرد.
تشکل انقلاب زنانه ضمن درود به جعفر پناهی و همه هنرمندان مسئولیت پذیر، بر فاصله گرفتن و مرزبندی هر چه بیشتر هنرمندان از مناسبات حکومتی و انعکاس مبارزه زنان و کل جامعه برای آزادی تاکید دارد.